فهرست مطالب
ستون فقرات از 33 استخوان جداگانه ساخته شده است که به هر کدام از آنها یک مهره گفته می شود. در واقع قسمت مهم اسکلت بدن انسان است و پشتیبانی اصلی از بدن شما را فراهم می کند و به شما این امکان را می دهد که در حالی که از نخاع در برابر صدمه محافظت می کنید، حرکات مختلف از قبیل خم شدن به جلو وعقب، چپ و راست داشته باشید بدون اینکه علائم عصبی پیدا کنید.
ستون فقرات از قسمتهای مختلف تشکیل شده است : ستون فقرات گردنی ، ستون فقرات سینه ای ، ستون فقرات کمری
از میان مهره ها، تنها 24 مهره ی بالایی توانایی حرکت داشته و مهره های خاجی و دنبالچه ای به هم جوش خورده اند. ستون فقرات در هر ناحیه دارای ویژگی های منحصر به فردی است که به انجام عملکرد های اصلی آن کمک می کند.
مهره های میانی که بعد از مهره‌های گردنی قرار دارند، مهره‌های سینه‌ای یا توراسیک هستند که با نام‌های T1 تا T12 شناخته می شوند.
ناحیه پایینی ستون فقرات کمر یا لومبارنام دارد ، دارای 5 مهره است که با نام‌های L1 تا L5 شناخته می‌شوند. ناحیه لومبار در مقایسه با سایر نواحی، بیشترین وزن را تحمل می‌کند و به همین خاطر این ناحیه بیش از همه مستعد بروز آسیب و مشکل است و منشاء درد کمر می‌شود.
نواحی خاجی (ساکروم) و دنبالچه از 9 مهره تشکیل شده‌اند که همگی به هم جوش خورده‌اند و تشکیل یک جسم استخوانی واحد را می‌دهند.
هنگامی که از روبه رو یا از پشت به ستون فقرات نگاه کنید، انحنای آن صاف است و تمامی مهره‌ها بدون انحراف به چپ یا راست، مستقیما روی یکدیگر قرار گرفته‌اند. در صورتی که ستون فقرات به سمت چپ یا راست انحنا داشته باشد، اصطلاحا شخص به اسکولیوز یا عارضه ی انحراف ستون فقرات مبتلا است.
اما در صورتی که از کنار به آن نگاه کنید، مشاهده می‌کنید که دارای سه قوس یا انحنای طبیعی است:
وجود این انحناها به ستون فقرات کمک می‌کند که وزن سر و بالاتنه را به خوبی تحمل کند و تعادل بدن در حالت ایستاده و نشسته را به خوبی حفظ کند. البته داشتن انحنای بیش از حد (مانند گودی زیاد کمر یا قوز کمر) موجب عدم تعادل و مشکلات دیگر می‌شود.
مهره‌ها بیشترین وزن و فشار وارد شده به ستون فقرات را تحمل کند. قسمت تنه‌ی مهره‌ها به یک حلقه‌ی استخوانی متصل است که این حلقه نیز دارای زوائدی می‌باشد. یک برآمدگی استخوانی در دو طرف هر مهره وجود دارد که به آن پدیکل گفته می‌شود و این برآمدگی‌ها از حلقه‌ی استخوانی که طناب نخاعی را احاطه کرده است، محفاظت می‌کنند. در پشت هر یک از حلقه‌های مهره نیز یک تیغه‌ی استخوانی وجود دارد. در دو طرف ستون فقرات عضلاتی به شکل عرضی وجود دارند که به ستون مهره‌ها متصل هستند. تیغه‌ی استخوانی یا لامینا دارای یک نوک تیز است که زائده‌ی خاری نام دارد. این زائده‌ی خاری به صورت برآمدگی‌های کوچکی در پشت گردن و کمر با دست احساس می‌شود.
در بین هر دو مهره، یک دیسک قرار دارد که وظیفه‌ی آن جذب فشار وارد شده به ستون فقرات می‌باشد. دیسک‌ها به شکلی هستند که می‌توانند فشار‌ها را به خوبی جذب کنند و همچنین به مهره‌ها اجازه دهند که روی یکدیگر و در جهات مختلف حرکت کنند. هر یک از دیسک‌های بین‌مهره‌ای دارای یک پوسته‌ی بسیار مستحکم بافتی می‌باشد که آنولوس فیبروس نام دارد و در درون این پوسته ماده‌ی نرمی به نام نوکلئوس پولپوس قرار گرفته است. لایه‌ی مستحکم بیرونی (آنولوس) از ماده‌ی نرم درونی (نوکلئوس) دیسک محافظت می‌کند و دارای بافت‌های محکمی است که به مهره‌های دو طرف دیسک متصل هستند. ماده‌ی نوکلئوس دارای آب فراوانی است و حالتی نرم دارد و به همین خاطر موجب می‌شود که دیسک‌ها نرم باشند و بتوانند فشار‌های وارد شده را جذب کنند.
مفاصل فاست، قسمت قوس‌دار در دو طرف هر یک از مهره‌های مجاور را به هم متصل می‌کنند. بین هر دو مهره‌ی مجاور دو مفصل فاست قرار دارد که هر کدام در یک سمت (چپ و راست) از مهره قرار گرفته‌اند. مفاصل فاست هر مهره را به مهره‌ی بالایی و پایینی آن متصل می‌کنند و وظیفه‌ی آنها این است که به مهره‌ها اجازه دهند که مستقل از یکدیگر، به طرفین چرخش داشته باشند.
فورامن عصبی (گذرگاه های عصبی) در واقع یک دریچه است که از طریق آن شاخه‌های عصبی که از طناب نخاعی منشاء می‌گیرند از داخل ستون فقرات بیرون می‌آیند و به قسمتهای مختلف بدن می‌روند. بین هر دو مهره از ستون فقرات دو فورامن عصبی، در دو طرف وجود دارد. فورامن برای خروج شاخه‌های عصبی که سیگنال‌های عصبی را از طناب نخاعی به اندام‌ها منتقل می‌کنند، یک کانال ایمن فراهم می‌کند.
بسیاری از عضلاتی که تنه‌ی بدن و حتی دست و پاها را حرکت می‌دهند نیز به ستون فقرات متصل هستند. عضلاتی که مستقیما آن را دربر گرفته‌اند، نقش بسیار مهمی در حفظ حالت صحیح بدن (کمر و گردن) و تحمل کردن وزن بدن توسط ستون فقرات در حین انجام فعالیت‌های روزانه، کار و ورزش دارند. تقویت کردن این عضلات می‌تواند بخش بسیار مهمی از برنامه‌ی فیزیوتراپی و توانبخشی بیماران باشد.
طناب نخاعی از پایین مغز تا ناحیه‌ی بین اولین و دومین مهره‌های کمری (لومبار) امتداد دارد. طناب نخاعی در انتها به شاخه‌های عصبی متعددی تقسیم می‌شود که این شاخه‌های عصبی هر یک به قسمتهای مختلف پایین تنه و پاها می‌روند. به خاطر ظاهری که این انشعاب عصبی در انتهای طناب نخاعی دارد، به آن ریشه‌های عصبی دم‌اسبی گفته می‌شود. این گروه از عصب‌ها در داخل کانال نخاعی قرار دارند و پس از طی مسافت کوتاهی از آخرین فورامن عصبی خارج می‌شوند و به قسمتهای مختلف پا می‌روند.
طناب نخاعی توسط یک فضای محافظ به نام دورا یا سخت‌شامه احاطه شده است که این غشا به صورت یک غلاف لیفی است. در داخل این غلاف مایعی وجود دارد که طناب نخاعی و شاخه‌های عصبی را کاملا دربر گرفته است. هر یک از شاخه‌های عصبی که از ستون فقرات خارج می‌شوند به یک ناحیه مشخص از بدن می‌روند. برای مثال شاخه‌های عصبی که از ناحیه گردنی خارج می‌شوند به قفسه سینه و بازوها می‌رسند و شاخه‌های عصبی که در کمر قرار دارند به لگن، ران‌ها و پاها می‌رسند. این عصب‌ها سیگنال‌های حرکتی را از مغز به اندام‌ها منتقل کرده و همچنین سیگنال‌های حسی را از اندام به مغز انتقال می‌دهد و موجب می‌شود که اندام‌ها حس داشته باشند. بنابراین وارد شدن آسیب به عصب‌ها، ریشه‌های عصبی یا نخاع موجب بروز علائمی مانند درد، گزگز، بی حسی و خواب رفتن و ضعف می‌شود. این علائم ممکن است هم در ناحیه‌ی آسیب دیدگی عصب و هم در اندام‌هایی که در انتهای مسیر عصب قرار دارند، بروز کند (برای مثال هم در گردن و هم در دست‌ها).
مشاهده مطالب بیشتر: آناتومی قفسه سینه
دیدگاه خود را درج کنید