قسمتی از سلامت بدن وابسته به سلامت عضلات، مفاصل و استخوان ها می باشد که شامل عملکرد صحیح عضلانی، حفظ قدرت و طول نرمال عضلات، دامنه های حرکتی کامل و صحیح، هماهنگی مناسب عصب-عضله و … می باشد. ورزش برای حفظ تمامی این نکات و ارتقاء کیفیت حرکتی در زندگی روزمره ضروری می باشد. زمانی که صحبت از ورزش و ورزشکار می شود، معانی و تعاریف متفاوتی را در نظر داریم که نقش فیزیوتراپیست در هر حوزه متفاوت است. در متن زیر به توضیح این معانی می پردازیم.
(عکس1)
فهرست مطالب
بعضی از افراد برنامه های ورزشی را به صورت روزانه با اهداف مختلفی چون حفظ وزن ایده آل و تناسب اندام، کاهش یا افزایش وزن، تحرک و شادابی بیشتر، پیشگیری از آسیب هایی که ممکن است به دلیل شرایط کاری یا روند افزایش سن داشته باشند انجام می دهند.
این ورزش ها معمولا زیر نظر مربی و بر طبق ویژگی های سنی و جسمی هر فرد طراحی و اجرا می شود. برای داشتن یک برنامه ی ورزشی مناسب باید ارزیابی و آنالیز دقیق بدنی انجام شود تا راستاهای بدنی، انحرافات ستون فقرات، زوایای مفصلی و طول عضلات به صورت جزئی و به صورت زنجیره ای در ارتباط باهم بررسی شوند و برنامه ی دقیق طراحی شود. به این ترتیب با داشتن آنالیز اولیه و هدف گذاری دقیق پروسه ی ورزشی فرد به بهترین شکل ممکن پیشرفت داده می شود.
گاها در این روند افراد به دلیل آگاه نبودن به اجرای صحیح حرکات، راهنمایی نگرفتن از فرد آگاه، وجود انحرافات یا به اصطلاح بد شکلی های عضلانی-اسکلتی ممکن است دچار آسیب های ارتوپدی مثل کشیدگی های عضلانی، تاندونی و لیگامانی، پارگی ها، در رفتگی های مفصلی، گرفتگی های زنجیره ای عضلات و … بشوند که نیاز به مداخله ی فیزیوتراپیست به جهت درمان آسیب ایجاد شده، پیشگیری از آسیب مجدد و اصلاح اشتباهات ورزشی می باشد.
فیزیوتراپیست ورزشی در این افراد با انجام یک معاینه ی بالینی دقیق، هم به مربی و هم به فرد کمک می کند تا دیدگاه بهتری نسبت به انحرافات ساختاری، اختلالات عملکردی عضلات و اهمیت هماهنگی عصب و عضله طی فعالیت ها داشته باشند و بتوانند با کیفیت بهتر و موثرتر ورزش کنند. ضمن اینکه با اجرای یک پروسه ی درمانی موثر و دقیق، سریع تر فرد را به شرایط ایده آل بر می گرداند تا فرد هم کم ترین ریسک آسیب مجدد را داشته باشد و هم با بالاترین سطح آمادگی بتواند ورزش مورد علاقه ی خود را انجام دهد.
(عکس4)
ورزش برای کودکان هم به رشد بهتر و هم به شکل گیری هرچه بهتر عضلات و وضعیت بدنی شان کمک می کند. با توجه به کم تحرکی رایج در زندگی روزمره و استفاده از موبایل و بازی های کامپیوتری امروزه نیاز به ورزش و تحرک در سنین کودکی و نوجوانی بیشتر احساس می شود.
مربی که با کودکان یا نوجوانان در حال رشد در ارتباط می باشد و برنامه های ورزشی برایشان طراحی می کند، نیاز دارد که به آناتومی دقیق بدن، تغییرات استخوانی و هورمونی که در سن رشد اتفاق می افتد و انواع اختلالات عضلانی اسکلتی آگاه باشد در غیر این صورت با طراحی برنامه ی ورزشی نامناسب می تواند به فرد آسیب زده یا در روند رشد فرد اختلال ایجاد کند.
(عکس 5)
در این روند ارزیابی وضعیت بدنی کودک یا نوجوان به صورت دقیق تر می تواند زیر نظر فیزیوتراپیست ورزشی انجام شود تا هم اختلالات عضلانی اسکلتی از دیدگاه درمانی مورد بررسی قرار گیرند و هم اگر نیاز به مداخلات درمانی برای کمک به پروسه ی رشد، پیشگیری از ایجاد یا پیشروی اختلالات باشد، انجام شود. همچنین تعامل فیزیوتراپیست ورزشی و مربی این امکان را فراهم میکند که فرد بتواند دقیق ترین برنامه ی ورزشی و استعدادی را داشته باشد تا به بهترین شکل ممکن پروسه ی رشد و ورزشی را داشته باشد.
(عکس6)
با افزایش سن و کاهش تحرک، تغذیه و خون رسانی مفاصل وعضلات کمتر شده و سبب خشکی مفاصل، درد های عضلانی اسکلتی و محدودیت های حرکتی فرد سالمند می شود. در جریان تمام این تعییرات به مرور زمان فرد استقلال خود را از دست داده و کم کم در انجام کارهای ساده ی روزمره هم نیاز به همراهی خواهد داشت. به منظور کند کردن پروسه ی تغییرات فرسایشی و حفظ استقلال فرد، ورزش اهمیت بسیار بالایی پیدا می کند.
طراحی برنامه ی ورزشی در سالمندان از حساسیت بالایی برخوردار می باشد چرا که کوچکترین اشتباه حرکتی می تواند منجر به آسیب های بزرگ و جبران ناپذیری بشود. در سالمندان به دلیل تغییرات فیزیولوژیک روند ترمیم و ریکاوری بافت ها به شدت کند می شود بنابراین نیاز به مراقبت بیشتری در روند ورزشی می باشد.
فیزیوتراپیست ورزشی با توجه به محدودیت های ایجاد شده و نیازهای زندگی روزمره فرد سالمند می تواند حرکات ورزشی ایمنی را طراحی کند تا در کنار مداخله های درمانی که برای کاهش درد، افزایش جریان خون، بهبود عملکرد عضلانی انجام می دهد، بتواند بهترین نتیجه ی درمانی را بگیرد و فرد سالمند در بالاترین حد استقلال به زندگی خود ادامه دهد.
عضلات، استخوان ها و مفاصل دارای اشکال و زوایای استاندارد و نرمالی هستند که در برخی افراد بنا به دلایل ژنتیکی یا عادات روزمره زندگی شخصی و شغلی، تغییراتی در شرایط طبیعی سیستم عضلانی اسکلتی ایجاد می شود. گاهی برخی از این تغییرات اگر زود تشخیص داده شوند به راحتی می توان از پیشروی آن ها و تاثیراتشان بر سایر عضلات و استخوان ها جلوگیری کرد. گاهی با استفاده از یکسری ابزار کمکی و اصلاحی می توان باعث کم کردن تاثیرات مخرب این اختلالات شد.
بنابراین افراد در هر سنی و با هر شرایط فعالیتی (از ورزشکار حرفه ای تا یک کارمند بدون فعالیت بدنی خاص، از کودک و نوجوان تا سالمندان) نیاز دارند که به صورت دوره ای مورد ارزیابی های وضعیت بدنی قرار بگیرند تا عضلات، مفاصل ، استخوان ها، راستاهای بدنی و عملکرد کلی بدن مورد ارزیابی قرار گیرد و از ریسک ایجاد آسیب های احتمالی کاسته شود.
بدن مهمترین سرمایه ی ورزشکار می باشد و برای پیشگیری از آسیب، ارتقاء عملکرد و بازگشت هرچه سریعتر به ورزش با کمترین ریسک آسیب مجدد پس از آسیب، نیاز دارد که همیشه تحت نظر یک فیزیوتراپیست ورزشی در کنار تیم ورزشی خود باشد تا بتواند عمر مفید ورزشی خود را افزایش دهد.
(عکس11)
آسیب ورزشی جزء جدایی ناپذیر ورزش می باشد. گاهی آسیب ها به صورت خود به خود در اجرای حرکات ایجاد می شوند، گاهی در اثر برخورد ورزشکاران و گاها به دلیل انجام حرکات تکراری و سنگین مداوم آسیب ها اتفاق می افتند. اگر درمان این آسیب ها به خوبی انجام نشود می توانند منجر به آسیب مجدد شده و عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار دهند. بنابراین درمان به موقع آسیب های ورزشی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
(عکس12)
گاهی با انجام یکسری تست ها و غربالگری ها می توان از وقوع یکسری آسیب های ورزشی پیشگیری کرد. نتایج این تست ها میتواند محدودیت های حرکتی، ضعف های موجود در سیستم عضلانی اسکلتی و عصبی عضلانی را نشان دهد و فرد قبل از آسیب دیدن آن ها را برطرف کند.
از طرفی عملکرد تخصصی هر ورزشکار تحت تاثیر عملکرد صحیح سیستم عضلانی اسکلتی فرد می باشد. اگر در کنار تمرینات تخصصی مربوط به ورزش خود، فرد بتواند عملکرد کلی بدنی خود را هم ارتقاء دهد بهترین نتیجه را در تمرینات و مسابقات خود خواهد گرفت. که طراحی این برنامه ی ارتقاء عملکردی را فیزیوتراپیست ورزشی با معاینه ی دقیق خود از ورزشکار می تواند طراحی کند.
همانطور که در تمام بخش های ورزش بررسی کردیم و خواندیم حضور یک فیزیوتراپیست ورزشی برای پیشگیری از آسیب، درمان موثر آسیب ها، بازگشت به ورزش پس از آسیب و ارتقاء عملکرد ورزشی واجب می باشد. فیزیوتراپیست ورزشی با شناخت عضلات، مفاصل و استخوان ها، حرکت شناسی آنها و بررسی تمامی آسیب های ورزشی می تواند دیدگاه بهتری از آسیب های ورزشی به ورزشکار بدهد تا ورزشکار بتواند به بهترین شکل ممکن از بدن خود نگهداری کند.
(عکس14)
• پیشگیری از آسیب ورزشی
• درمان موثر آسیب ورزشی
• بازگشت سریع تر به ورزش پس از آسیب
• ارتقاء عملکرد ورزشی
• طراحی تمرینات اصلاحی متناسب با وضعیت بدنی ورزشکار
(عکس15)
فیزیوتراپی ورزشی یکی از شاخه های فیزیوتراپی می باشد که با تخصص درمان و پیشگیری از آسیب های ورزشی و ارتوپدی معاینه و درمان بیماران را انجام می دهند. فیزیوتراپیست ورزشی هم در کلینیک و هم درکنار تیم های ورزشی مختلف حضور دارند.
(عکس16)
در کلینیک فیزیوتراپی ورزشی بیماران و مراجعین با آسیب های ورزشی و ارتوپدی مراجعه می کنند که گاها این آسیب ها نیاز به جراحی ندارد و گاها فرد برای آمادگی جراحی درمان را انجام میدهد. همچنین یکسری معاینات و تست های تخصصی به منظور بررسی الگوهای حرکتی، پیدا کردن ضعف های عضلانی اسکلتی و پیشگیری از انواع آسیب انجام می شود که به فرد کمک می کند در بالاترین سطح آمادگی بهترین عملکرد را ارائه دهد.
(عکس17)
در تیم های ورزشی حضور فیزیوتراپیست برای درمان سریع آسیب های حادی که در زمین و حین مسابقه اتفاق می افتد، ریکاوری و آمادگی بین تمرینی و مسابقه ای، درمان آسیب های کهنه ضروری می باشد.
(عکس18)
دیدگاه خود را درج کنید